Bài tập 1
Bài tập 1 (trang 50 VTH Ngữ văn lớp 7 Tập 1)
Nghĩa của từ lộc trong những dòng thơ Lộc giắt đầy bên lưng và lộc trải dài nương mạ:
Nghĩa của từ đi trong những dòng thơ Đất nước như vì sao/ Cứ đi lên phía trước.
Nghĩa của từ làm trong những dòng thơ Ta làm con chim hót/ Ta làm một cành hoa.
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ các câu thơ, đặt từ ngữ in đậm trong bối cảnh bài thơ để giải thích nghĩa cho phù hợp nhất
Lời giải chi tiết:
Nghĩa của từ lộc trong những dòng thơ Lộc giắt đầy bên lưng và lộc trải dài nương mạ:
- Trong từ điển, từ lộc có nghĩa là chồi lá non.
- Hình ảnh “lộc” trong đoạn thơ có thể hiểu: vừa có nghĩa thực là chồi non, lá non vừa có nghĩa ẩn dụ là may mắn, hạnh phúc. Như vậy, với cách sử dụng từ lộc nhà thơ Thanh Hải đã diễn tả được: Người cầm súng như mang theo sức xuân trên đường hành quân, người ra đồng như gieo mùa xuân trên từng nương mạ. Chính người cầm súng và người ra đồng đã làm nên mùa xuân hạnh phúc cho đất nước.
Nghĩa của từ đi trong những dòng thơ Đất nước như vì sao/ Cứ đi lên phía trước.
- Từ “đi” theo nghĩa thông thường có thể hiểu là hành động di chuyển đến chỗ khác bằng đôi chân của con người.
- Nhưng khi đặt trong bối cảnh đoạn thơ trên có thể hiểu “đi” ở đây là sự phát triển tiến tới không ngừng của đất nước. Với việc sử dụng từ đi, nhà thơ đã thể hiện được niềm tin vào bước tiến vững vàng của đất nước trong tương lai.
Nghĩa của từ làm trong những dòng thơ Ta làm con chim hót/ Ta làm một cành hoa.
- Từ “làm” theo nghĩa thông thường được hiểu là hành động dùng công sức vào những việc khác nhau, nhằm một mục đích nhất định nào đó. Còn từ “làm” trong văn bản có nghĩa là hóa thành, biến thành. Nhà thơ Thanh Hải đã thể hiện ước nguyện hóa thân thành con chim hót, thành một cành hoa... để dâng hiến cho cuộc đời, làm đẹp cho đời.
Bài tập 2
Bài tập 2 (trang 50 VTH Ngữ văn lớp 7 Tập 1)
Từ giọt trong đoạn Ơi, con chim chiền chiện/ Hót chi mà vang trời/ Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng có thể hiểu nghĩa như sau:
Lí do em hiểu như vậy:
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ khổ thơ và giải nghĩa từ “giọt” theo bối cảnh của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
Từ giọt trong đoạn Ơi, con chim chiền chiện/ Hót chi mà vang trời/ Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng có thể hiểu nghĩa như sau: Trong ngữ cảnh trên, có thể chọn cách hiểu thứ ba “giọt âm thanh”.
Lí do em hiểu như vậy: Vì tác giat cảm nhận tiếng chim không chỉ bằng thính giác mà còn bằng thị giác bà xúc giác, âm thanh tiếng chim đã được cảm nhận hết sức tinh tế.
Bài tập 3
Bài tập 3 (trang 50 VTH Ngữ văn lớp 7 Tập 1)
Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, biện pháp tu từ có vị trí nổi bật nhất là:
Tác dụng của biện pháp tu từ đó:
Phương pháp giải:
Nhớ lại những biện pháp tu từ xuất hiện trong bài và chọn biện pháp nổi bật nhất
Lời giải chi tiết:
Trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, biện pháp tu từ điệp ngữ có vị trí nổi bật nhất. Việc sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ trước hết là tạo nhịp điệu cho câu thơ, thứ hai nó nhấn mạnh ước mong của nhà thơ dành cho cuộc sống, cho đất nước.
