Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng

Câu 1

Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

    Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu/ Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu (Hướng về phía tây, người bạn cũ giã từ lầu Hoàng Hạc; Xuôi về Dương Châu giữa tháng ba mùa hoa khói).

- Không gian: Hai câu đầu tiên nêu rõ nơi Lí Bạch đứng tiễn bạn và điểm đến, cũng như thời gian ra đi của “cố nhân”. Bản dịch thơ chưa dịch sát câu thơ đầu. Lí Bạch đứng tại lầu Hoàng Hạc, một di tích nổi tiếng ở Hồ Bắc, để đưa tiễn Mạnh Hảo Nhiên (không phải là Bạn từ lầu Hạc lên đường). Lí Bạch không đứng ở bờ sông Trường Giang để tiễn đưa mà đứng ở lầu cao, bởi vì đứng ở lầu cao thì có thể nhìn thấy bạn xa hơn, lâu hơn. Điều đó cho thấy tình cảm lưu luyến của người ở lại dành cho người ra đi.

- Thời gian ra đi: tháng ba – giữa mùa hoa khói. Cảnh vật đang ở mùa xuân, đối lập với nỗi buồn của cuộc tiễn đưa. Điểm đến: tỉnh Dương Châu, một nơi đô hội bậc nhất đời Đường. Con người: người ở và người ra đi có mối quan hệ thâm giao, là cố nhân của nhau.  Không gian và con người vừa có sự đối lập vừa có sự hòa hợp, tạo nên khung cảnh chia tay buồn, bịn rịn.

- Con người: chỉ với hai chữ “cố nhân” thôi cũng đủ để người đọc cảm nhận sự thân thiết, gắn bó của nhà thơ với người bạn này.

=> Tất cả những mối quan hệ trên đã làm cho bài thơ nhuốm màu của nỗi buồn, giúp nhà thơ bộc lộ sâu sắc nỗi niềm thầm kín.

Câu 2

Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

- Câu thơ dịch không lột tả được cái hay của câu thơ nguyên văn chữ Hán. “Cô Phàm” là cánh buồm cô đơn, lẻ loi, chỉ một cánh buồm duy nhất trên sông. Trường Giang là một con sông lớn của Trung Quốc, là một trong những con sông huyết mạch của giao thông và thương nghiệp, do đó việc vào mùa xuân, thời tiết đẹp mà chỉ có một con thuyền đi trên sông là vô lí.

- Có thể trên sông có nhiều thuyền bè qua lại nhưng Lí Bạch chỉ thấy được một chiếc thuyền duy nhất. Tất cả thị giác của ông tập trung vào hình ảnh chiếc thuyền có người bạn cố nhân ngồi trên đó.

Câu 3

Câu 3 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

- Ban đầu, tác giả còn nhìn thấy rõ chiếc thuyền chở bạn mình, rồi chiếc thuyền xa dần và mất hút vào khoảng không xanh biếc, nhưng mắt vẫn cứ dõi trông. Nỗi buồn và sự cô đơn ban đầu còn bàng bạc, rồi rõ dần rõ dần, đến khi chiếc thuyền đã mất hút khỏi tầm nhìn nỗi cô đơn cũng tràn ngập.

Luyện tập

Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Cái hay của thơ Đư­ờng là ở chỗ thể hiện đư­ợc những “ý ở ngoài lời”. Bài thơ của Lí Bạch cũng sắc sảo và tài hoa nh­ư thế:

– Trư­ớc hết, các địa danh đ­ược nói đến trong bài (Hoàng Hạc, Dương Châu) đều là những địa danh giàu sức gợi. Nói đến lầu Hoàng Hạc, ng­ười ta có thể liên t­ưởng ngay đến nỗi sầu li biệt. Cũng vậy ở trong bài thơ này, sự xuất hiện của địa danh Hoàng Hạc làm cho cuộc chi li của tác giả với bạn thêm xúc động và da diết hơn. Địa danh ư­ơng Châu cũng gợi ra nỗi buồn vì nó giúp ta liên tưởng đến cảnh tư­ợng đối lập : ng­ười đi đến chốn phồn hoa đi hội >< ng­ười ở lại buồn bã, cô đơn.

– Hình ảnh cánh buồm càng ngày càng xa thực chất để gợi lên cái tình của nhà thơ: có yêu quý bạn mới đứng lâu như­ vậy để dõi theo “bóng buồm” của bạn cho đến lúc không còn nhìn thấy nữa.

– Toàn thể bài thơ thực chất cũng đã làm nên một tín hiệu nghệ thuật theo kiểu “ý ở ngoài lời”. Bởi ẩn đằng sau bức tranh phong cảnh là cái tình lênh láng của nhà thơ.

Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Các nhà thơ Đ­ường rất trọng tình bạn :

       Vạn lạng hoàng kim còn dễ kiếm

Thế gian tri kỉ thật khó tìm.

Vai trò và vị trí của tình bạn trong đời sống:

- Bạn bè là nơi dựa, là nơi ta có thể chia sẻ những khó khăn, vui buồn trong cuộc sống.

- Tình bạn có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống của mỗi người

- Bạn bè giúp ta hoàn thiện nhân cách, trưởng thành hơn, giàu nghị lực sống hơn

- Bạn bè nâng đỡ, hỗ trợ nhau lúc khó khăn, hoạn nạn

- Tình bạn phải được xây dựng dựa trên tình cảm, cảm xúc chân thành, vị tha có như thế mới bền vững

Bố cục

Bố cục: 2 phần

- Hai câu thơ đầu: Hình ảnh quê nhà xa xôi tươi đẹp, ấm áp qua nỗi lòng nhớ quê của nhà thơ.

- Hai câu thơ sau: Lời khẳng định tình yêu quê hương của tác giả.

ND chính

dapandethi.vn