Câu 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1 (trang 48 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
* Tiếng hò có sức gợi rất lớn đối với nhà thơ:
- Tiếng hò gợi cảm giác quen thuộc, thân thương bởi quê hương tác giả, xứ Huế, vốn là mảnh đất của những tiếng hò, những làn điệu dân ca trữ tình.
- Tiếng hò cất lên lẻ loi giữa trưa vắng, tĩnh lặng gợi sự đồng cảm với cảnh ngộ cô độc của người tù.
- Tiếng hò khiến người tù càng khắc khoải với nghịch cảng bị giam cầm, ngăn cách với cuộc sống bên ngoài.
- Tiếng hò đồng cảm với nỗi nhớ thương đồng quê của tác giả.
+ Tiếng than khắc khoải, da diết, diễn tả cõi lòng hoang vắng của nhân vật trữ tình vì cách biệt với thế giới bên ngoài, nỗi cô đơn, hiu quạnh của người tha thiết yêu đời.
+ Sự lặp lại nhiều lần của tiếng hò, tô đậm cảm xúc triền miền vì nỗi nhớ da diết.
Câu 2
Video hướng dẫn giải
Câu 2 (trang 48 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
* Những câu thơ được dùng làm điệp khúc cho bài thơ:
"Gì sâu bằng những trưa thương nhớ"
"Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh"
* Tác dụng nghệ thuật
+ Tạo nhịp điệu, tạo tính nhạc cho toàn bài thơ.
+ Gây được sức ám ảnh lớn, nhấn mạnh tâm trạng nhớ thương da diết những hình ảnh, những kỉ niệm đẹp đẽ của quê hương và cuộc sống bên ngoài.
+ Khắc sâu nghịch cảnh giam cầm tù túng, cô đơn của người tù.
+ Toàn bài thơ dường như cũng trở thành tiếng hò miên man, buồn bã của người tù.
→ Trong cảnh tù ngục tối tăm, nhà thơ chỉ có thể nghe và cảm nhận những gì thân thuộc nhất bằng tâm hồn nhạy cảm của mình, một tâm hồn tha thiết, đầy nhớ thương.
Câu 3
Video hướng dẫn giải
Câu 3 (trang 48 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
Bài thơ không chỉ thể hiện nỗi cô đơn, hiu quạnh của những buổi trưa thương nhớ và sâu sắc hơn cả vẫn là niềm yêu quý thiết tha và nỗi nhớ da diết của nhà thơ đối với quê hương, đồng bào. Được thể hiện qua các hình ảnh:
- Hình ảnh: cồn thơm, ruồng tre, ô mạ xanh, nương khoai, xóm nhà tranh, lưng cong xuống luống cày...
→ Hình ảnh bình dị, quen thuộc, thân thương
- Từ ngữ: giản dị, gần gũi, trong sáng
- Giọng điệu: thiết tha, mong ngóng
→ Lựa chọn hình ảnh gần gũi, quen thuộc, giọng thơ da diết, giục gọi vừa gợi nỗi nhớ thương vừa gợi nỗi buồn sâu xa thấm thía.
Câu 4
Video hướng dẫn giải
Câu 4 (trang 48 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
Cảm nhận về đoạn thơ:
Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi
Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời
....
Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh
Ôi những ruộng đồng quê thương nhớ ơi!
Niềm say mê lí tưởng, khát khao tự do được bày tỏ chân thành và xúc động qua sự hồi tưởng về cuộc đời của chính mình:
- Trước khi giác ngộ lí tưởng: vô định, băn khoăn, quanh quẩn, bế tắc:
"Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời
Vẩn vơ theo mãi vòng quanh quẩn"
- Khi bắt gặp lí tưởng cách mạng: say mê, vui sướng, hạnh phúc:
- Quay về hiện tại: buồn thảm vì bị giam cầm và khát khao trở lại với cuộc đời cách mạng tự do, cháy sáng.
→ Trung thành với lí tưởng cách mạng, khát khao tự do và khát khao hành động cháy bỏng.
Câu 5
Video hướng dẫn giải
Câu 5 (trang 48 SGK Ngữ văn 11 tập 2)
* Sự vận động của tâm trạng trong bài thơ:
- Tâm trạng cô đơn, hiu quạnh khi nghe tiếng hò trong nhà tù ngột ngạt.
- Tâm trạng mong nhớ thiết tha hướng về cuộc sống và quê hương bên ngoài.
- Hồi tưởng lại cuộc đời của chính mình, từ những ngày vô định trước khi gặp cách mạng đến khi hạnh phúc trong ánh sáng của lí tưởng.
- Khát khao ra khỏi nhà tù, về với tự do.
- Thương nhớ quê hương, đồng ruộng.
→ Mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ tự nhiên mà logic. Nó rất hợp với tâm trạng của một người chiến sĩ đang khao khát hành động nhưng lại bị giam cầm, tù hãm.
Bố cục
Video hướng dẫn giải
Bố cục: (3 phần)
- Phần 1 (Từ đầu đến thiệt thà): Nỗi nhớ da diết cuộc sống bên ngoài nhà tù.
- Phần 2 (Tiếp theo đến ngát trời): Nỗi nhớ về chính mình trong những ngày chưa bị giam cầm.
- Phần 3 (Còn lại): Trở lại thực tại trại giam cầm lòng trĩu nặng với nỗi nhớ triền miên.
Nội dung chính
|
- Bài thơ là tiếng lòng da diết với cuộc đời, cuộc sống tự do và say mê cách mạng của nhân vật trữ tình. - Thể hiện khát vọng tự do, tình yêu nhân dân, đất nước, yêu cuộc sống của chính mình. |
dapandethi.vn
