Lời tiễn dặn

Câu 1

Câu 1 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

* Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng:

- Mặc dù cô gái đã có chồng nhưng chàng trai vẫn gọi cô gái là “Người đẹp anh yêu” thể hiện tình cảm thủy chung, son sắt, mâu thuẫn với hiện thực khách quan là cô gái đã lấy chồng.

- Tiễn người yêu mà chàng trai vẫn không nỡ chia lìa:

      “Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại,

      Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi”.

- Chàng trai muốn níu kéo cô gái, thậm chí còn nựng con của cô gái và gọi là “con rồng, con phượng” để rồi vỡ òa trong cảm xúc, ước nguyện của mình:

      “Đôi ta yêu nhau, đợi đến tháng Năm lau nở,

      Đợi mùa nước đỏ cá về,

      Đợi chim tăng ló hót gọi hè.

- Ý chú quyết tâm đoàn tụ:

      Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,

      Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già.”

=> Lời thơ ai oán, não nùng nhưng ẩn chứa quyết tâm sắt đá của hai người.

Câu 2

Câu 2 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

* Những câu thơ mô tả hành động, tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng:

- Cô gái cũng muốn níu kéo giây phút hai người ở gần nhau:

      “Người đẹp anh yêu vừa cất bước theo chồng

      Vừa đi vừa ngoảnh lại,

      Vừa đi vừa ngoái trông”

 - Bước chân càng xa thì lòng càng nhớ, càng khắc khoải kỉ niệm bởi vậy cô gái luôn tìm cho mình những cái cớ để đợi chàng trai và cô cũng đang day dứt, đau đớn, khổ sở khi phải chia xa.

Chân bước xa lòng càng đau nhớ. 

Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ,

=> Tất cả những hành động, tâm trạng ấy chỉ là cảm nhận của chàng trai chứng tỏ sự đồng vọng của hai trái tim, hai người đều quyến luyến, không nỡ xa rời. 

Câu 3

Câu 3 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

* Những câu thơ thể hiện thái độ, cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trên đường về nhà chồng:

- Chạy lại đỡ cô gái dậy, ân cần phủi áo, chải lại đầu cho cô gái:

"Dậy đi em, dậy đi em ơi!

Dậy rũ áo kẻo bọ

Dậy phủi áo kẻo lấm

Đầu bù anh chải cho,

Tóc rối đưa anh búi hộ"

- Đi chặt tre về làm ống lam làm thuốc cho cô khỏi đau: 

Anh chặt tre về đối gióng đầi,

Chạt che dày anh hun gióng giữa,

Lam ống thuốc này em uống khỏi đau.

- Tâm trạng của chàng trai: xót xa đau đớn và quyết tâm bằng mọi cách đón cô gái về đoàn tụ với mình (22 câu cuối để khẳng định quyết tâm này).

=> Chàng trai biểu lộ niềm xót xa, thương cảm sâu sắc đối với cảnh ngộ thảm thương của người yêu khi ở nhà chồng.

Câu 4

Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

* Giá trị biểu cảm của những câu thơ sử dụng phép điệp:

- Vừa đi vừa ngoảnh lại

Vừa đi vừa ngoái trông…

- Chết ba năm hình con treo đó

Chết thành sông vục nước uống mát lòng

…

Chết thành hồn, chung một mái song song.

- Yêu nhau , yêu trọn đời gỗ cứng

Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già…

- Thể hiện nghệ thuật bằng cách sử dụng nhiều câu thơ với nhiều hình ảnh so sánh tương đồng, những hình ảnh ẩn dụ liên tiếp hay lớp lớp những câu có một cấu trúc cú pháp chung, tác giả dân gian muốn nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi.

- Chọn cách diễn đạt như vậy, tác giả dân gian đã mã hoá ngôn ngữ một cách thành công những cảm xúc đang trào dâng mãnh liệt trong lòng của những con người sống chất phác, mạnh mẽ giữa thiên nhiên núi rừng cường tráng.

Bố cục

Bố cục (2 phần)

- Phần 1: từ đầu đến “…góa bụa về già”: tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn dặn.

- Phần 2: còn lại: cử chỉ, hành động, tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng cô gái. 

ND chính

dapandethi.vn