Đò Lèn

Câu 1

Câu 1 (trang 149 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

* Cái tôi thời tuổi nhỏ của tác giả:

- Cái tôi của tác giả thời thuở nhỏ được tái hiện sống động, đó là cái tôi trong trẻo, hồn nhiên, đầy thích thú với thế giới xung quanh của một cậu bé hiếu động, nghịch ngợm, vô tư

+ Vui thích với những trò chơi trẻ thơ: bắt chim, trộm nhãn, theo bà đi chợ, câu cá..

      Thuở nhỏ tôi ra cống Na câu cá

níu váy bà đi chợ Bình Lâm

+ Say mê thế giới thần tiên: chơi đền Cây Thị, xem lễ đền Sòng, ấn tượng mùi huệ trắng, khói trầm, điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng..

    Thuở nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị

chân đất đi xem lễn Đền Sòng

 - Ấn tượng về cuộc sống bình yên vừa có cái riêng tư vừa gần gũi. làng quê

=> Lối kể chân thực, cụ thể như lời ăn tiếng nói hàng ngày thể hiện vẻ đẹp, tính cách ngây thơ của trẻ nhỏ, ký ức không phai mời trong tâm trí nhà thơ.

- Nét quen thuộc và mới mẻ trong cách nhìn của tác giả về chính mình:

+ Nét quen thuộc: trân trọng những kỉ niệm đẹp thời thơ ấu, yêu quý quê hương nguồn cội, tiếc nhớ người bà kính yêu.

+ Nét mới mẻ: cái nhìn tự vấn, tự soi chiếu lại sự vô tâm của bản thân khi chưa biết quan tâm đến bà khi còn được ở bên bà.

Câu 2

Câu 2 (trang 149 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

* Tình cảm của tác giả đối với bà được thể hiện qua những câu thơ:

Tôi biết bà tôi cơ cực thế

bà mà cua bắt tép ở đồng Quan

bà đi ghánh chè xanh Ba Trại

Quán Cháo, Đồng Giao thập những đêm hàn

hay

khi tôi biết thương bà thì đã muộn

bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi

- Nguyễn Duy tái hiện xúc động hình ảnh người bà yêu quý:

+ Bà âm thầm vượt qua mọi cơ cực, buôn bán ngược xuôi, chịu mọi hiểm nguy để nuôi dạy người cháu mồ côi và nghịch ngợm giữa cảnh chiến tranh khốc liệt: bà mò cua xúc tép, gánh chè xanh Ba Trại, thập thững những đêm hàn, bom Mĩ giội nhà bà tôi bay mất, bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn.

+ Bà là một phần của tuổi thơ cháu, thân thương và gắn bó biết bao: níu váy bà đi chợ Bình Lâm, giữa bà tôi và tiên, Phật, thánh, thần.

- Người cháu ân hận vì năm xưa đã vô tâm với bà: tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế, tôi trong suốt giữa hai bờ hư thực, khi tôi biết thương bà thì đã muộn/bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi.

=> Trước người bà giản dị, lam lũ mà tràn đầy tình yêu thương con cháu, tràn đầy nghị lực cao cả, lớn lao, người cháu vừa rất mực yêu quý, trân trọng bà vừa ân hận vì chưa ở bên báo đáp và chăm sóc cho bà.

Câu 3

Câu 3 (trang 149 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

- Cách thể hiện tình thương bà của tác giả đặc biệt vì gắn với cảm hứng tự nhận thức lại của một người đã qua nhiều trải nghiệm và nhận ra mình đã bỏ qua rất nhiều những giá trị bình dị nhưng quan trọng trong cuộc đời.

- So sánh hình ảnh người bà trong "Đò Lèn" của Nguyễn Duy và "Bếp lửa" của Bằng Việt:

+ Người bà trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt mang tầm vóc của hậu phương trong những tháng năm chống Mỹ cứu nước, người giữ và truyền lửa yêu thương và căm thù, được tác giả gợi nhớ qua hình ảnh của tiếng chim tu hú, bên bếp lửa bập bùng.

+ Người bà của Nguyễn Duy là nạn nhân của cuộc chiến, mang thân phận bé nhỏ. Dù vậy, giữa cuộc chiến tranh khốc liệt, bà vẫn tần tảo can trường. Hình ảnh người bà trong tác phẩm Đò lèn của Nguyễn Duy hiện lên qua những hình ảnh giản dị, gần gũi đời thường “mò cua xúc tép”...

Bố cục

Bố cục: 2 phần

- Phần 1 (5 khổ đầu): Người cháu nhớ lại hình ảnh tảo tần, lam lũ của bà.

- Phần 2 (còn lại): Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu. 

ND chính

dapandethi.vn