20 bài tập Cách mạng Khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa nửa sau thế kỉ XX mức độ khó

Lời giải chi tiết:

(Sgk trang 70)

Cách mạng Khoa học – kĩ thuật lần thứ hai ra đời và phát triển là do nhu cầu và đòi hỏi về cuộc sống ngày càng cao của con người. Khi đó, lực lượng sản xuất ngày càng tăng lên mạnh mẽ. Lực lượng sản xuất bao gồm hệ thống những tư liệu sản xuất: vốn, máy móc,…và người lao động.

Khi lực lượng sản xuất phát triển, đòi hỏi cần phải có sự trao đổi công nghệ, trình độ quản lí, nâng cao chất lượng lao động giữa các quốc gia, khu vực và các dân tộc trên thế giới.

ð Toàn cầu hóa là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, những ảnh hưởng tác động qua lại lẫn nhau, phụ thuộc lần nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia trên thế giới, nó là một xu thế khách quan, một thực tế không thể đảo ngược.

Chọn đáp án: D

Phương pháp giải:

đánh giá

Lời giải chi tiết:

Nếu như ý nghĩa then chốt nhất của cuộc cách mạng Khoa học – kĩ thuật là thay đổi một cách căn bản các nhân tố sản xuất thì ý nghĩa then chốt của cách mạng khoa học – công nghệ nửa sau thế kỉ XX là đưa loài người sang nền văn minh trí tuệ với sự sáng tạo ra thế hệ máy tính điện tử mới, nguyên liệu mới, năng lượng mới, vật liệu mới,…Giảm lao động chân tay đến tối đa, tăng lao động trí tuệ..

 Đặc trưng của văn minh tri thức -  trí tuệ là điều khiển học thông qua tự động hoá, chương trình hoá.  Động lực phát triển là những bước đại nhảy vọt về năng suất lao động thông qua sức sáng tạo “thần kỳ” của trí tuệ (của lao động trí óc đầy phiêu lưu, nhưng cũng đầy sáng tạo). Đời sống vật chất cao, xã hội thoáng cởi mở, con người xa rời truyền thống để sống độc lập hơn, tự do hơn.

Chọn đáp án: D

Phương pháp giải:

phân tích

Lời giải chi tiết:

Cuộc cách mạng Khoa học – công nghệ nửa sau thế kỉ XX hay còn gọi là cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật lần 2 phát triển chiu tác động của nhiều nhân tố. Các nhân tố A, B, C đều có tác động đến sự phát triển này. Tuy nhiên, đây chủ là các yếu tố phụ, chính nhất vẫn là những đòi hỏi của cuộc sống, nhu cầu sản xuất. Cũng giống như cuộc cách mạng Khoa học – kĩ thuật lần 1, diễn ra lần đầu tiên ở Anh, do nhu cầu may mặc của người dân tăng cao đòi hỏi phải có số lượng vải lớn là tiền đề quan trọng cho sự ra đời của máy kéo sợi Genni. Đến cuộc cach mạng khoa học công nghệ lần 2 cũng vây, nhu cầu của con người ngày càng tăng cao, cần phải sáng tạo ra nhiều vật liệu, nguyên liệu mới để đấp ứng nhu cầu đó. Biểu hiện là thành tưu của cuộc cách mạng khoa học công nghệ không chỉ thế hiện ở linh vực để nữa mà nó đã mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác: vật lí, sinh học, y học, hóa học, khoa học vũ trụ,….và đạt hiêu quả cao. Những sáng tạo khoa học này đã quay trở lại thúc đẩy sản xuất phát triển manh mẽ, đáp ứng nhu cầu của con người.

Chọn đáp án: D.

Phương pháp giải:

phân tích. 

Lời giải chi tiết:

“Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, một cuộc  cách mạng khoa học – kĩ thuật đã diễn ra với quy mô, nội dung và nhịp điệu chưa từng thấy cùng những hệ quả về nhiều mặt là vô cùng to lớn.”

Chọn đáp án: A

Phương pháp giải:

phân tích. 

Lời giải chi tiết:

Đặt trong sự so sánh với cuộc cách mạng Khoa học – kĩ thuật lần 1, cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật (KH – KT) lần hai cũng phát triển do đòi hỏi của cuộc sống, nhu cầu của sản xuất.

- Trong cách mạng KH- KT lần 1, so ở nước Anh nhu cầu sử dụng các sản phẩm dệt tăng cao, yêu cầu cần sáng tạo ra một loại máy làm cho năng suất dệt cao hơn. Vì thế, máy dệt bằng hơi nước và máy kéo sợi Gienni đã ra đời, năng suất nhiều hơn so với dệt bằng tay,

- Đến những năm 40 của thế kỉ XX, do nhu cầu của cuộc sống con người ngày càng tăng cao, con người không chỉ muốn có nhiều quần áo nữa mà cần có cả các sản phẩm sạch, máy móc tiên nghi trên mọi lĩnh vực. Xuất phát từ yêu cầu này mà trong cuôc cách mạng KH – KT lần 2, con người đạt được nhiều thành tựu khoa học trên nhiều lĩnh vực: sinh học, hóa học, vật lí, …cùng với đó là nguyên liệu mới, vật liệu mới, máy tính điện tử,…

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

đánh giá

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm lớn nhất của cách mạng Khoa học – kĩ thuật là khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Khoa học tham gia trực tiếp vào sản xuất, đã trở thành nguồn gốc chính của những tiến bộ kĩ thuật và công nghệ.

Chọn đáp án: A

Phương pháp giải:

 liên hệ

Lời giải chi tiết:

-          Đáp án A, B: biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa.

-          Đáp án C: trong xu thế toàn cầu hóa, mối quan hệ giữa các nước được tăng cường, hợp tác cùng nhau phát triển, nhất là đối với các nước đang phát triển thì toàn cầu hóa là thời cơ để các nước này thu hút vốn đầu tư, kĩ thuật công nghệ của nước ngoài, kinh nghiệm quan lí của các nước phát triển.

-          Đáp án D: sự xung đột giữa các nền văn hóa là một trong những vấn đề cản trở sự giao lưu giữa các nước, không phải là thời cơ của xu thế toàn cầu hóa.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

So sánh. 

Lời giải chi tiết:

Các cuộc cách mạng công nghiệp thế kỉ XVIII – XIX các phát minh bắt nguồn từ thực tiễn của sống, từ kinh nghiệm thực tiễn để sáng tạo ra.

Cách mạng khoa học – kĩ thuật ngày nay, các phát minh đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học, khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

phân tích. 

Lời giải chi tiết:

Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật thứ hai đã chế tạo ra nhiều lại máy móc mới => phát triển nhiều ngành công nghiêp hiện đại => tăng cường khai thác tài nguyên thiên nhiên để phục vụ cho các ngành công nghiêp => tài kiệt tài nguyên thiên nhiên, môi trường bị ô nhiễm nặng.

Chọn đáp án: A

Phương pháp giải:

sắp xếp.

Lời giải chi tiết:

Toàn cầu hóa xu thế khách quan, là một thực tế không thể đảo ngược. Toàn cầu hóa là thời cơ lịch sử, là cơ hội rất to lớn cho các nước phát triển mạnh mẽ, đồng thời cũng tạo ra những thách thức to lớn.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Thách thức của Việt Nam trong xu thế toàn cầu hóa hiên nay bao gồm:

+Hội nhập là điều không thể tránh khỏi, nhưng đòi hỏi phải có sự nhận thức tìm ra con đường đúng đắn để phát triển lợi thế, nếu không sẽ dễ rơi vào những sai lầm, rủi ro.

+Điểm xuất phát của các nước đang phát triển thường rất thấp, trình độ phát triển thấp, nguồn nhân lực hạn chế, cơ sở hạ tầng yếu kém cho nên hòa nhập vào thế giới là điều khó khăn. Nó tạo ra nguy cơ tụt hậu cho các nước đang phát triển nếu bỏ lỡ cơ hội.

+ Sự cạnh tranh gay gắt của thị trường thế giới, của các quan hệ kinh tế còn nhiều bất bình đẳng, gây thiệt hại cho các nước đang phát triển.

+ Vấn đề sử dụng có hiệu quả nguồn vốn vay.

+ Vấn đề giữ gìn và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc.

Trong đó, thách thức lớn nhất chính là sự cạnh tranh gay gắt của thị trường quốc tế, nếu không có sự điều chỉnh kip thời rất dễ có nguy cơ tụt hậu.

Chọn đáp án: A

Phương pháp giải:

phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Xu thế toàn cầu hóa là cơ hội to lớn cho các nước phát triển mạnh mẽ, đồng thời cũng tạo nên những thách thức to lớn. Xu thế toàn cầu hóa tạo ra nguy cơ đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc và xâm phạm nền độc lập tự chủ của các quốc gia.

Chính vì thế, khi hội nhập vào nền kinh tế thế giới theo xu thế toàn cầu hóa vẫn cần giũ vừng nguyên tắc quan trọng nhất là giữ vững chủ quyền quốc gia.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Cách mạng khoa học – kĩ thuật lần 2 chia thành hai giai đoạn:

- Giai đoạn 1: từ những năm 40 đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX.

- Giai đoạn 2: từ cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973 đến nay, cuộc cách mạng chủ yếu diễn ra về công nghệ với sự ra đời của thế hệ máy tính điện tử mới, vật liệu mới, những dạng năng lượng mới và công nghệ  sinh học và phát triển tin học. Cuộc cách mạng công nghệ đã trở thành cốt lõi của cách mạng khoa học – kĩ thuật nên giai đoạn thứ hai đã được gọi là cách mạng khoa học – công nghệ.

Trong khi đó: cách mạng công nghiệp (đáp án D) đã diễn ra từ thế kỉ XVIII, cách mạng chất xám và cách mạng xanh trong nông nghiệp có ảnh hưởng đến một số nước (đáp án A, B) và 1 phần là hệ quả của cách mạng Khoa học – kĩ thuật.

=> Cách mang khoa học – công nghệ là cuộc cách mạng giữ vị trí then chốt đối với sự phát triển của thế giới từ những năm 70 của thế kỉ XX đến nay.

Chọn đáp án: D

Phương pháp giải:

 phân tích, đánh giá.

Lời giải chi tiết:

Các đáp án B, C, D là biểu hiện cụ thể của xu thế toàn cầu hóa.

Đáp án A:

- Thúc đẩy nhanh sự phát triển: ứng dụng thành tựu khoa học – kĩ thuật là điều kiện quan trọng đưa tới sự tăng trưởng nhanh về kinh tế thông qua tăng năng suất lao động lên gấp nhiều lần.

- Xã hội hóa lực lượng sản xuất: người lao động có trình độ chuyên môn hóa cao, xuất hiện tầng lớp công nhân tri thức.

Chọn đáp án: A

Phương pháp giải:

phân tích, liên hệ.

Lời giải chi tiết:

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và khu vực với nội dung chủ đạo là kinh tế. Xuất phát từ nền kinh tế đang phát triển và dần hoàn thiện, Việt Nam cần có những chính sách cải cách sâu rộng trên nhiều lĩnh vực để thức đẩy nền kinh tế phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Những cải cách này cũng cần phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam.

Chọn đáp án: C

Phương pháp giải:

 Liên hệ. 

Lời giải chi tiết:

Sự xuất hiện của các tập đoàn như: Apple, Samsung, Microsoft, Facebook, …nhắc đến biểu hiện sự phát triển và tác động to lớn của các công ty xuyên quốc gia của xu thế toàn cầu hóa.

Ví dụ như tập đoàn apple là một tập đoàn công nghệ máy tính của Mỹ có trụ sở chính đặt tại Califoria. Với lượng sản phẩm bán ra toàn cầu hàng năm là 13,9 tỷ đô la Mỹ (2005), 74 triệu thiết bị iPhone được bán ra chỉ trong một quý 4 năm 2014 và có hơn 98.000 nhân viên ở nhiều quốc gia, sản phẩm là máy tính cá nhân, phần mềm, phần cứng, thiết bị nghe nhạc và nhiều thiết bị đa phương tiện khác. Sản phẩm nổi tiếng nhất là máy tính máy nghe nhạc iPod (2001), chương trình nghe nhạc Itunes, điện thoại iphone (2007), máy tính bảng ipad (2010) và đồng hồ thông minh Apple Watch (2014-2015) hoạt động trên nhiều quốc gia trên thế giới.

Chọn: C

Phương pháp giải:

Liên hệ.

Lời giải chi tiết:

Sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học – công nghệ đã đưa con người bước sang một nền văn minh mới, văn minh thông tin. Hệ quả của cuộc cách mạng khoa học – công nghệ là làm xuất hiện xu thế toàn cầu hóa, đó là một xu thế khách quan, một thực tế không thể đảo ngược. Thông qua quá trình hội nhập, Việt Nam cần học hỏi trình độ quản lí, các thành tựu khoa học – kĩ thuật tiên tiến đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Chọn: B

Phương pháp giải:

Phân tích, liên hệ. 

Lời giải chi tiết:

- Đáp án A: trong xu thế toàn cầu hóa, mối quan hệ giữa các nước được tăng cường, hợp tác cùng nhau phát triển, nhất là đối với các nước đang phát triển thì toàn cầu hóa là thời cơ để các nước này thu hút vốn đầu tư, kĩ thuật công nghệ của nước ngoài, kinh nghiệm quan lí của các nước phát triển.

-  Đáp án B: sự xung đột giữa các nền văn hóa là một trong những vấn đề cản trở sự giao lưu giữa các nước, không phải là thời cơ của xu thế toàn cầu hóa.

- Đáp án C, D: biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa.

Chọn: A

Phương pháp giải:

phân tích, suy luận

Lời giải chi tiết:

A, C, D: phản ánh sự khủng hoảng của các nước trong lĩnh vực kinh tế,  chính trị

B: sự kiện Anh muốn rời khỏi EU là biểu hiện cho việc đi ngược lại với xu thế của thế giới hiện nay đó là xu thế toàn cầu hóa và khu vực hóa.

Chọn: B